MƏKTƏBDAXILI KOLLEGIAL IDARƏETMƏ ORQANLARI

MƏKTƏBDAXILI KOLLEGIAL   IDARƏETMƏ  ORQANLARI

Cəmiyyətimizin demokratikləĢməsi istiqamətində aparılan iĢlər bütün sahələrdə olduğu kimi xalq

təhsilinin idarə edilməsinə də öz təsirini göstərmiĢdir. Son vaxtlar təhsil sisteminin bu sistemə daxil olan təhsil

müəssisələrinin idarə edilməsində demokratikləĢdirmənin ön plana çəkilməsi və bu sahədə müəyyən

dəyiĢikliklər edildiyi diqqəti cəlb edir. Əvvəlki illərdəkindən fərqli olaraq, indii tədris müəssisələrinin, o

cümlədən ümumtəhsil məktəblərinin idarə edilməsində kollegial orqanların təĢkilatçılıq fəaliyyətinə geniĢ Ģərait

yaradılır. Pedaqoji Ģura, metodbirləĢmələr, valideyn komitəsi, istehsalat müĢavirəsi, direktoryanı müĢavirə və

sair kimi məktəbdaxili kollegial orqanların sırasına məktəb konfransı, məktəb Ģurası da daxil edilmiĢdir.

Cəmiyyətin idarə edilməsində çoxpartiyalılığın sürətlə geniĢləndiyi, təhsil sahəsində özəl bölmənin artdığı

nəzərə alınarsa, gələcəkdə müxtəlif tipli məktəblərin idarə edilməsində təĢkilatçılıq funksiyasını həyata keçirə

biləcək kollegial orqanların sayının arta biləcəyini istisna etmək olmaz. Sayından və mahiyyətindən, siyasi

tabeliyindən asılı olmayaraq məktəbdaxili kollegial orqanların hamısı bir məqsədə-məktəbin düzgün idarə

edilməsinə xidmət etməlidir. Məlumdur ki, məktəbin idarə edilməsində təkcə təkbaĢçıların-məktəb rəhbərlərinin

iĢtirakı kifayət deyildir. Bu iĢdə kollegial orqanların yaxından iĢtirakı vacibdir. Əlbəttə, onların idarəetmə

fəaliyyəti məktəb rəhbərlərinin təĢkilatçılıq fəaliyyətindən təcrid oluna bilməz. Ona görə də kollegial orqanların

təĢkilatçılıq funksiyası idarəetmə kollegiallıq və təkbaĢçılığın vəhdəti prinsipi zəminində həyata keçirilməlidir.

Məktəbin indiki inkiĢaf mərhələsində fəaliyyət göstərən kollegial orqanlar içərisindən kollegiallıq və

təkbaĢçılığın vəhdətini özündə tam əks etdirən məktəb pedaqoji Ģurasıdır. Ümumtəhsil məktəbi Əsasnaməsində

metodik Ģura adlandırılan bu kollegial orqan çox qədim tarixə malik olub bu gün də öz əhəmiyyətini

itirməmiĢdir. BaĢqa məktəbdaxili orqanlardan fərqli olaraq buna məktəb direktorunun özü rəhbərlik edir. Bu

baxımdan Ģuranın (kollegial orqanın) təĢkilatçılıq fəaliyyəti direktorun (təkbaĢçının) fəaliyyəti ilə bir növ üst-

üstə düĢsə də onların idarəetmə vəzifələrini həyata keçirməkdə özünəməxsus cəhətləri vardır. Həmin cəhətləri

aĢkara çıxarmaq məqsədi ilə pedaqoji Ģuranın fəaliyyətini bir qədər geniĢ səpgidə tədqiq etməyi qarĢıya məqsəd

qoyduq.

Pedaqoji Ģura

ictimai-dövlət idarəetmə orqanı kimi

Hərtərəfli yeniləĢmə xətti məktəbi keyfiyyətcə yeni səviyyəyə qaldırmağı təxirəsalınmaz bir vəzifə kimi

qarĢıya qoyur. Çünki cəmiyyətin mədəni, əqidəli, fəal, axtaran, demokratiya, kollektivlərin təsərrüfat

müstəqilliyi Ģəraitində, iqtisadi və sosial məsuliyyətin artdığı dövrdə yaĢayıĢ iĢləməyi bacaran vətəndaĢa olan

ehtiyacını ödəməkdə ümumtəhsil məktəbinin rolu olduqca böyükdür. Məhz buna görə də onun idarə edilməsini

cəmiyyətin strateji inkiĢaf xəttinə uyğun Ģəkildə qurmaq vacibdir. Ġdarəetmənin təĢkilat strukturlarının

təkmilləĢdirilməsi sahəsində baĢ verən dəyiĢikliklər bütün təhsil sisteminin, o cümlədən ümumtəhsil, texnikipeĢə

və orta ixtisas məktəbinin idarə edilməsində də öz əksini tapmalıdır.

Ġndi siyasi sistemimizin inkiĢafının əsas problemi hakimiyyətin və idarəetmənin elə mexanizmini yaratmaqdan

ibarətdir ki, burada təsirli demokratik nəzarət dəqiq qaydaya salınsın, müvafiq hüquqi üsullar

hazırlansın. Elə üsullar ki, çox mühüm siyasi məsələlərin, dövlət məsələlərinin həllində təsadüf ünsürünü xeyli

azaltsın, heçə endirsin, siyasi sistemimizin bütün mərtəbələrində subyektivizm imkanlarını istisna etsin. Ona

nail olmaq lazımdır ki, prinsipial qərarlar xalqın fəal iĢtirakı ilə hazırlanıb qəbul edilsin. Bu sözlər bilavasitə

məktəbi idarəetmə mexanizminə də Ģamil edilə bilər.

Ümumtəhsil məktəbinin həm strukturu, həm də məzmununda baĢ verən proseslər ona rəhbərliyin məzmun

və formaca yeni mahiyyət kəsb etməsi idarəetmənin yenidən qurulmasını tələb edir. Təsadüfi deyil ki, indi orta

ümumtəhsil məktəbinin ictimai-dövlət idarəsinə daha çox üstünlük verilməlidir. Ġctimai dövlət idarəsi isə

aĢkarlıq, demokratiya və özünüidarə prinsipləri əsasında həyata keçirilməlidir. Bu baxımdan məktəbi kollegial

idarəetmə orqanlarının fəaliyyəti diqqəti cəlb edir.

Belə orqanlardan biri tarixən mövcud olan məktəb pedaqoji Ģuralarıdır. Bu Ģuralar bir kollegial idarəetmə

orqanı kimi məktəbin inkiĢaf tarixində mühüm rol oynamıĢdır. Bir çoxlarının güman etdiyinin əksinə olaraq,

məktəbin yenidən qurulması, məktəbin yeni ictimai-dövlət idarəsi formalarının yaradılması heç də pedaqoji

Ģuraların fəaliyyətini dayandırmayacaqdır. Əksinə, onun daha səmərəli fəaliyyət göstərməsi üçün yeni imkanlar

açacaqdır. Bu imkanların araĢdırılması Ģuranın idarəetmə funksiyalarının öyrənilməsi, onların həyata keçirilməsi

yollarının tədqiqi maraq doğurur. Həm də ona görə daha çox maraq doğurur ki, pedaqoji ġura təkcə ümumtəhsil

məktəblərini əhatə etmir. Belə Ģuralar texniki-peĢə və orta ixtisas məktəblərində də fəaliyyət göstərir. Doğrudur,

orta məktəblərin pedaqoji Ģurası haqqında Əsasnamə texniki-peĢə və orta ixtisas məktəblərindəki pedaqoji

Ģuraları nəzərdə tutmur. Lakin vəzifə və səlahiyyətləri baxımından bu Ģuralar arasında əsaslı fərq yoxdur. Özəl

tədris müəssisələrinin pedaqoji Ģuraları özünəməxsus normativ və sənədlər əsasında fəaliyyət göstərsə də69

aparılan təhlil bütün pedaqoji Ģuraların iĢ prinsiplərinin yaxınlığını təsdiq edir. Ona görə də nümunə üçün

ümumtəhsil orta məktəbində fəaliyyət göstərən pedaqoji Ģuranı tədqiq etməyə üstünlük verdik. Ġdarəetmənin

təĢkilat strukturlarının təkmilləĢdirilməsi, onun demokratik əsaslarının qüvvətləndirilməsi tələbi pedaqoji

Ģuranın iĢinin məzmununda müəyyən dəyiĢikliklərin yaranmasına səbəb olacaqdır. Əlbəttə, həmin dəyiĢikliklər

və yeniliklər göydəndüĢmə olmayıb, indiyədək toplanmıĢ təcrübəni dərindən öyrənilib ümumiləĢdirilməsinə istinad

edəcəkdir. Bu baxımdan pedaqoji Ģuraların rolu və mövqeyini tədqiq etmək, onların aparılması

təcrübəsinin öyrənməyə ehtiyac hiss olunur. Pedaqoji ġura həmiĢə kollektiv idarəetmə orqanı olmuĢ və kollektivin

fikrini ifadə etməyə xidmət etmiĢdir. Öz əsasnaməsinə görə bu orqan məktəb haqqında direktiv qərarların

yerinə yetirilməsində, tədrisin yüksək elmi səviyyəsinin təmin edilməsində Ģüurlu, hərtərəfli inkiĢafa, həm fiziki,

həm də əqli əmək bacarığına malik məktəbli gənclərin tərbiyə olunmasında və hazırlanmasında məktəbin,

ailənin və əmək kollektivlərinin səyini birləĢdirməyə xidmət etməlidir. Bəs pedaqoji Ģura haqqında

Əsasnamənin tələblərindən irəli gələn bu vəzifələr indiyədək necə həyata keçirilmiĢdir? Məktəb pedaqoji

Ģuraları həmin vəzifələrin öhdəsindən gələ bilirmi? Bu suallara təkmənalı cavab vermək çətindir. Çünki tədqiqat

və məktəb pedaqoji Ģuralarının iĢ təcrübəsinin öyrənilməsi nəticələri göstərir ki, pedaqoji Ģuraların fəaliyyətində

həddindən artıq müxtəliflik müĢahidə edilir. Bir çox məktəblərdə pedaqoji Ģuranın kollektiv idarəetmə

funksiyasından səmərəli istifadə edilsə də əksər məktəblərdə bunu görmək çətindir. Bir qism məktəblərdə isə

pedaqoji Ģuralar tam formal xarakter daĢıyır. Aparılan müĢahidələr, pedaqoji Ģuraların iĢindəki nöqsanları

qruplaĢdırmağa imkan verir.

Pedaqoji Ģuranın iĢinin məzmunu

Ümumtəhsil məktəblərinin pedaqoji Ģuraları haqqında Əsasnamədə Ģuranın məktəb haqqında hökumət

qərarlarının yerinə yetirilməsində, tədrisin yüksək elmi səviyyəsinin təmin edilməsində Ģüurlu, hərtərfli inkiĢafa,

həm fiziki, həm də əqli əmək bacarığına malik məktəbli gənclərin tərbiyə olunmasında və hazırlanmasında

məktəbin, ailənin və əmək kollektivlərinin səyini birləĢdirən «daim fəaliyyətdə olan» orqan kimi təĢkil edilidyi

göstərilir. ġuranın tərkibinə məktəbin pedaqoji iĢçiləri, Ģagird ictimai təĢkilatlarının nümayəndələri, kitabxanaçı,

tibb iĢçiləri, valideyn komitəsinin sədri, baza müəssisəsinin nümayəndələri, yaĢayıĢ yerlərində uĢaq və

yeniyetmələrlə tərbiyə iĢi aparan təĢkilatçı-müəllimlər, istehsalat təlim ustaları daxildirlər. ġuranın iclaslarına

lazım gələrsə baĢqa Ģəxslər də dəvət oluna bilər. Mövcud qaydalara görə pedaqoji Ģuranın sədri məktəbin

direktorudur. Onun katibi isə Ģuranın tərkibindən açıq səsvermə yolu ilə seçilir. ġuranın iclaslarının ildə 4

dəfədən az olmayaraq çağırılması və «zəruri hallarda», «lazım gələrsə» növbədənkənar iclasların da keçirilə

bilməsi Əsasnamədə öz əksini tapır.

Pedaqoji Ģuranın özünün təsdiq etdiyi iĢ planı ilə iĢləməsi, qərarların ġura üzvlərinin azı üçdə ikisinin

iĢtirakı və səs çoxluğu ilə qəbul olunması, onların bütün məktəb iĢçiləri üçün məcburiliyi, qərar qəbulu zamanı

səslərin tən gəldiyi Ģəraitdə sədrin səsinin həllediciliyi, Ģuranın qərarı ilə razılaĢmadıqda direktiv təhsil

orqanlarının iĢə qarıĢması qaydaları Əsasnamə ilə müəyyən edilir. Məktəb direktoru və onun müavinləri

pedaqoji Ģuranın qərar və tövsiyələrinin yerinə yetirilməsini təmin edir və görülmüĢ iĢlər barədə növbəti

iclaslarda məlumat verirlər.

Məktəbin pedaqoji kollektivinin qüvvəsini təlim-tərbiyə iĢinin səviyyəsini yüksəltmək üçün birləĢdirmək,

pedaqoji elmin nailiyyətlərini və qabaqcıl pedaqoji təcrübəni praktikaya tətbiq etmək pedaqoji Ģuranın baĢlıca

vəzifələri hesab edilir. ġuranın səlahiyyət dairəsi, eləcə də müzakirə və həll edəcəyi məsələlərin coğrafiyası

olduqca geniĢdir. Məktəbdə aparılan iĢlərin baĢlıca istiqamətləri üzrə bir çox məsələlər Ģuranın müzakirə

obyekti olur. Bu baxımdan Ģuranın müzakirə edə biləcəyi məsələlərin coğrafiyası həddindən artıq geniĢdir.

Ġdarəetmənin demokratikləĢdirilməsi heç də məktəb rəhbərlərinin hüquq və səlahiyyətlərinin heçə

endirilməsini tələb etmir, əksinə, onların görüləcək iĢ üçün məsuliyyətlərini artırır. Ġnzibati-bürokratik, amirlik

idarəetmə metodlarının ictima-dövlət idarəetmə metodları ilə əvəz edilməsi məktəb direktoru və onun

müavinlərinin bu və ya digər məsələləri təkbaĢçılıq yolu ilə həll edə bilmək səlahiyyətlərini əllərindən almır. Elə

məsələlər vardır ki, onları məktəb rəhbərləri öz hüquq və vəzifələri çərçivəsində həll etməlidirlər. Belə

məsələlərin kollegial həllini gözləmək süründürməçiliyə, əsl bürokratizmə aparıb çıxara bilər. 70

Pedaqoji Ģuranın fəaliyyət pirnsipləri

Tədqiqat prosesində məktəb pedaqoji Ģuralarının fəaliyyətinin öyrənilməsi nəticələrinin təhlili göstərdi ki,

səriĢtəli, yüksək təĢkilatçılıq qabiliyyətinə malik olan məktəb rəhbərləri pedaqoji Ģuranın fəaliyyətində müəyyən

sistem yarada bilmiĢlər. Belə sistemin mövcud olduğu məktəblərdə pedaqoji ġura, üzərinə düĢən idarəetmə

funksiyasını müəyyən dərəcədə yerinə yetirə bilir. Bakının N. Nərimanov rayonundakı 82 saylı məktəbin,

Mingəçevirdəki 3 saylı ümumtəhsil və 1 saylı internat orta məktəblərinin pedaqoji Ģuralırını buna nümunə

göstərmək olar. Bu məktəblərdə, eləcə də respublikamızın bir çox baĢqa məktəblərində pedaqoji Ģuranın

fəaliyyəti müəyyən prinsiplərə riayət edilməklə qurulur. Bunların çoxu ümumiyyətlə, idarəetmə prinsipləri ilə

üst-üstə düĢsə də pedaqoji Ģuranın iĢinin planlaĢdırılması, iclasların hazırlanması və keçirilməsi, qərarların

qəbulu, icrasının təĢkili və icraya nəzarətin həyata keçirilməsində spesifik mahiyyət kəsb edir. Aktuallıq,

kollegiallıq, kollektivçilik, aĢkarlıq, konkretlilik, razılaĢdırma, nəzəriyyə ilə praktikanın vəhdəti və təsirlilik belə

prinsiplərdəndir. Həmin prinsiplərin hər biri pedaqoji Ģura fəaliyyətinin ayrı-ayrı mərhələlərində müxtəlif təsir

səviyyəsinə malik olur. Belə ki, pedaqoji Ģuranın keçirilməsinin bir mərhələsində prinsiplərin hamısı deyil,

onlardan biri və ya bir neçəsi vacib ola bilir. BaĢqa Ģəkildə desək, müəyyən bir mərhələ üçün riayət edilməsi

vacib olan bir prinsip digər mərhələdə o qədər də vacib olmaya bilər. Bunu aydın təsəvvür etmək üçün pedaqoji

Ģuranın fəaliyyət mərhələlərini və həmin mərhələlərdə rəhbər tutulası prinsipləri nəzərdən keçirməyi lazım

bildik.

Tədqiqatçılar pedaqoji Ģuranın fəaliyyətini Ģərti olaraq 5 mərhələyə ayırırlar:

1. ġuranın iĢinin planlaĢdırılması;

2. ġura iclaslarının, eləcə də müzakirə və həll ediləcək məsələlərin hazırlanması;

3. Ġclasın gediĢinin təĢkili;

4. Qərarların qəbulu və icrasının təĢkili;

5. Ġcraya nəzarət;

Bu mərhələlərdən hər birində müəyyən prinsiplərə riayət edilməsi tələb olunur. Hansı mərhələdə hansı

prinsiplərə üstünlük verilməli olduğunu təsəvvür etmək üçün ayrı-ayrı prinsiplərin doğurduğu tələbləri

araĢdıraq.

1. Aktuallıq prinsipi. Bu prinsip pedaqoji ġura fəaliyyətinin bütün mərhələlərini əhatə etsə də onların

hamısında eyni təsir səviyyəsinə malik olmur. Məsələn, iĢin planlaĢdırılması mərhələsində aktuallığa riayət

olunması səviyyəsi icraya nəzarət mərhələsindəkindən daha üstündər. ġura iclaslarını planlaĢdırarkən təlimtərbiyə

iĢini yenidən qurmaq sahəsində müasir məktəbin qarĢısında duran möhtəĢəm vəzifələrin həlli üçün daha

aktuallıq kəsb edən məsələlərin düzgün seçilməsinin əhəmiyyəti böyükdür. Pedaqoji Ģuranın iĢinin səmərəliliyi

ilk növbədə onun müzakirəsi üçün seçilmiĢ məsələlərin aktuallığından asılıdır. Müzakirəyə ayrılan mövzuların

məktəbin ümumi iĢinə verə biləcəyi səmərəni əvvəlcədən müəyyənləĢdirə bilmək üçün planlaĢdırma zamanı

aktuallıq prinsipinə ciddi riayət etmək, Ģura iclaslarının gündəliyinə təkcə vacib olan məsələni (qeyd edək ki,

məktəb iĢində əslində vacib olmayan məsələ yoxdur) deyil, daha aktuallıq kəsb edənləri daxil etmək lazımdır.

ĠĢin baĢlanğıc mərhələsində xüsusi əhəmiyyət kəsb edən aktuallıq prinsipi sonrakı mərhələlərdə də

nəzərdən qaçırılmamalıdır. Ġstər məsələnin iclasa hazırlanmasında, istər müzakirənin gediĢi zamanı çıxıĢların

istiqamətləndirilməsində, istər qəbul ediləcək qərarın hər bir maddəsinin formalaĢmasında, istərsə də icraya

nəzarət zamanı hansı məsələlərin diqqət mərkəzində saxlanmalı olduğunun müyyənləĢdirilməsində aktuallığın

gözlənməsi vacibdir. Bəzi tədqiqatçılar aktuallığı, sadəcə olaraq, Ģuraya verilən vacib tələb kimi Ģərh edirlər.

(bax. S. E. Xoze. Direktor Ģkolı. S. 90, Q. Ġ. Qorskaya. Orqanizaüiə uçebno-vospitatelğnoqo proüessa v Ģkole. S.

60). Fikrimizcə, pedaqoji Ģuranın fəaliyətini bütövlükdə əhatə edən aktuallıq prinsipinin özü bir çox tələblərlə

bağlıdır. Elə Ģuranın fəaliyyətinin ilk mərhələsi hesab edilən planlaĢdırma zamanı seçilən mövzunun aktuallığını

müəyyənləĢdirmək üçün bir sıra tələblər gözlənilməlidir. Onlardan biri mövzunun konkret məktəbin həyatı üçün

əhəmiyyətliliyidir. Axı bir məktəb üçün müzakirəsi aktual olan məsələ, baĢqa bir məktəb Ģəraitində aktuallıq

kəsb etməyə bilər. Məsələn, peĢəyönümü iĢinin yaxĢı təĢkil edildiyi bir məktəbdə hər il «məktəbdə peĢəyönümü

iĢinin aparılması»nı müzakirə etmək əhəmiyyətlilik tələbi baxımından aktuallıq kəsb etmir. Özlüyündə isə belə

bir mövzunun aktuallığını inkar etmək olmaz. Bu məsələ peĢəyönümü iĢinin təĢkili sahəsində kifayət qələr

nailiyyət qazanmamıĢ bütün məktəblər üçün aktuallıq kəsb edə bilər.

Əhəmiyyətlilik tələbi pedaqoji Ģurada ayrı-ayrı fənlərin tədrisinə, məktəb iĢinin konkret sahəsinə aid

xüsusi məsələlərin müzakirəsini inkar edir. Belə məsələlərin müzakirəsi nə qədər vacib olsa da onun pedaqoji

Ģuranın gündəliyinə daxil edilməsi münasibəti bilinmir. Məsələn, «ġagirdlərin bilik keyfiyyətinin

yüksəldilməsində təkrarın rolu» kimi məsələ maraqlı və vacib olsa da onun metodbirləĢmələrdə və ya

seminarlarda, yaxud da direktoryanı müĢavirələrdə müzakirəsi daha münasibdir.

Aktuallıq prinsipinin doğurduğu tələblərdən biri də perspektivlilik və münasiblikdir. Seçilən mövzu

zaman aktual hesab olunur ki, onun müzakirəsinin həmin tədris üçün perspektivi olsun. Perspektivlik

münasibliklə sıx bağlıdır. Hansı məsələnin tədris ilinin hansı dövründə müzakirə edilə bilməsi münasiblik tələbi71

ilə sıx bağlıdır. Bəzən belə fikir irəli sürülür ki, bir tədris ilində bir məsələni bir dəfə müzakirə etmək olar. Onun

ikinci dəfə müzakirəsi təkrara yol verdiyindən aktual hesab oluna bilməz. Bu, doğru fikir deyildir. Münasiblik

tələbi məsələnin təkrar müzakirəsinə yol verir. Bu, müzakirə edilən məsələnin məzmunu ilə sıx surətdə bağlıdır.

Ola bilər ki, dərs ilinin əvvəlində müzakirə edilmiĢ məsələ üzrə qəbul edilmiĢ qərarların həyata keçirilməsi

vəziyyətinin yoxlama nəticələri həmin məsələ ətrafında daha təsirli tədbirlər görülməsi zəruriyyətini doğursun.

Belə hallarda həmin məsələnin yenidən müzakirəsi münasib olub, aktuallıq kəsb edə bilər.

2. Kollegiallıq prinsipi. Kollegiallıq pedaqoji Ģuranın mahiyyətindən doğur. Bu, kollegial idarəetmə

təĢkilatı olduğundan onun istər planlaĢdırılmasında, istər hazırlanmasında, istər iclasın gediĢində, istər

qanunların qəbulunda, istərsə qərarların yerinə yetirilməsində və istərsə də qərarların icrasına nəzarətin

aparılmasında kollegiallıq təmin edilməlidir. Bütün məsələlər Ģura üzvlərinin əksəriyyətinin rəyi əsasında həll

edilməlidir. Hər bir qərar əsl məsləhətləĢmə, diskussiya nəticəsində qəbul olunmalıdır. PlanlaĢdırma zamanı

kollegiallıq, əsasən məsləhətləĢmə yolu ilə təmin edilirsə, iclasın gediĢində, qərarların qəbul edilməsində

diskussiyaya daha geniĢ yol verilməlidir. ġuranın bütün fəaliyyəti kollektivin ayrı-ayrı üzvlərinin fikir və

rəylərinin süzgəcindən keçmiĢ toplusu ilə nəticələnməlidir. ġuranın qərarı kollektivin iradəsini ifadə edən

kollegial idarəetmə tapĢırıqlarına çevrilməlidir. Bu qərarın-tapĢırıqlarının hər hansı birini yerinə yetirməmək və

ya onu yerinə yetirməkdən imtina etmək kollektivin hər bir üzvünün öz qərarından imtina etməsi deməkdir.

3. Kollektivçilik prinsipi. Kollektivçilik kollegiallıqla sıx bağlıdır. Pedaqoji Ģuraya məsələlərin

seçilməsi, hazırlanması və onların müzakirəsində, habelə qəbul edilmiĢ qərarların yerinə yetirilməsində, icraya

nəzarətin aparılmasında kollektivçilik təmin edilir. Lakin məsələlərin istər planlaĢdırılması, istər həlli, istərsə də

qərarların icrası kollektiv əməyin məhsulu olsa da, icra üçün məsuliyyət fərdi olaraq qalır. Kollektivin hər bir

üzvü icra üçün kollektiv qarĢısında fərdi məsuliyyət daĢıyır. Pedaqoji Ģuranın iĢində kollektivçilik aĢağıdakı

Ģərtlərlə təmin edilir:

– Ġclasın hazırlanmasında ġura üzvlərinin iĢtirakı (vəziyyətin öyrənilməsi, tövsiyə və təkliflərin

hazırlanması);

– Ģura üzvlərinin iclas materialları ilə (arayıĢ, məlumat, məruzə mətni və ya tezisləri, statistik məlumatlar,

qərar layihəsi) tanıĢ edilməsi;

– məsələlərin müzakirəsi və qərar qəbul edilməsində, eləcə də qəbul edilmiĢ qərarların yerinə

yetirilməsində ġura üzvlərinin geniĢ və fəal iĢtirakı;

– Ģura üzvlərinin hər birinin Ģəxsi təĢəbbüslə məktəb iĢinin yaxĢılaĢdırılmasına yönəldilən məsələləri

Ģuranın müzakirəsinə vermək hüquqi və səlahiyyətindən istifadə etmələri.

Kollektivçilik prinsipinin Ģərtlərinin tam təmin edilməsi kollegial idarəetməni tamamlayır.

4. AĢkarlıq prinsipi. Bu prinsipə pedaqoji Ģuranın fəaliyyətinin bütün mərhələlərində riayət olunmalıdır.

AĢkarlıq həyatımızın bütün sahələrində olduğu kimi, xalq təhsilini idarəetmədə və aparıcı prinsip olaraq qalır. O

cümlədən, məktəbin pedaqoji Ģurası da bu prinsipə ciddi riayət etmədən öz fəaliyyətini səmərəli qura bilməz.

Pedaqoji ġura üzvlərinin iĢtirakı ilə hazırlanmıĢ iĢ planı məktəb kollektivinin bütün üzvlərinə çatdırıldığı kimi,

hazırlanmıĢ qərar layihələri də onu müzakirə edəcək adamlara əvvəlcədən bəlli olmalıdır. Qəbul olunmuĢ

qərarlar təkcə icraçılara deyil, məktəb kollektivinin üzvlərinə məlum olmalıdır. AĢkarlıq tələb edir ki,

məsələlərin müzakirəsi prosesində hadisə və faktların tam aydın Ģərhi verilsin, qərarların icrası və icraya nəzarət

zamanı kollektiv üzvlərinin iĢtirakı təmin edilsin.

Tam aĢkarlıq Ģəraitində fəaliyyət göstərən pedaqoji Ģuralar hamının diqqət mərkəzində olur, müəllim və

tərbiyəçilər onun fəaliyyətini çox böyük maraqla izləyir, həmiĢə yenilik gö