Ənənəvi qiymətləndirmə ilə müassir qiymətləndirmənin müqayisəsəi.

Ənənəvi qiymətləndirmə ilə müassir qiymətləndirmənin müqayisəsəi.

AYTƏN  CUMALİYEVA

Ənənəvi qiymətləndirmə:	Müassir qiymətləndirmə:
1.Şagird yalnız qiymət xətrinə oxuyur.	1. Qiymətləndirmə təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə yönəldilir.
2. Cari qiymətləndirmədə müəllim öz subyektiv rəyinə əsaslanır.	2. Cari qiymətlərin aradan qalxması məzmun standartlarının mənimsənilməsinə gətirib çıxarır.
3. Tədris prosesinin yalnız müəyyən bir hissəsinə tətbiq olunur.	3. Tədris prosesinin bütün mərhələsinə tətbiq edilir.
4. Əsasən bilik səviyyəsi qiymətləndirirlir.	4. Şagirdin nailiyyəti qiymətləndirirlir.
5. Qiymətləndirmə standartları mövcud deyildi.	5. Məzmun standartlarını mənimsənilməsi üçün qiymətləndirmə standartı müəyyənləşdirilmişdir.

              

                   Əsas qiymətləndirmə növləri.

Diaqnostik                Formativ                     Summativ

Diaqnostik:

  Diaqnostik- ilkin qiymət (həkim yanındasan-sənin əlamətlərin haqqında  suallar verir– xəstəlik barədə ilkin rəy çıxarır, diaqnoz qoyur.)

Şagird bir məktəbdən digər məktəbə keçərsə və yaxud, fənn haqqında, mövzu haqqında müşahidə , sorğu aparıla bilər. Şagirdin maraq dairəsini, dünya görünüşünü, yaşadığı mühit haqqında məlumat almağa imkan verir.

Metodu və vasitələri:

1.  Müşahidə.

2.  Söhbət.

3.  Müsahibə.

4.  Tapşırıq.

5.  Valideynlərlə əməkdaşlıq.

  Formativ qiymətləndirmə:

         Cari, sürətli qiymətləndirmə.Formativ qiymətləndirmə şagirdin məzmun standartlarından irəli gələn bilik və bacarıqların mənimsənilməsinə yönəlmiş fəaliyyətini izləmək, bu zaman qarşıya çıxan problemləri aradan qaldırmaq və təhsilalanı istiqamətləndirmək məqsədi ilə aparılır.Formativ qiymətləndirmə dərsi müşayət edən prosesdir.Fənn üzrə aparılan formativ qiymətləndirmə şagirdin ehtiyaclarını öyrənmək, uğur qazana bilməməsinin səbəbini araşdırmaq, və onun inkişafını təmin etmək məqsədilə müntəzəm olaraq həyata keçirilir.

1.   Müşahidə.

2.    Şagirdin şifahi cavabı.

3.   Şagirdin yazı işlərinin təhlili.

4.   Test tapşırıqlarının nəticəsi.

Formativ.

            Holistik .                                                         Analitik.

Bir dərs boyu, qısa müddətə-sürətli qiymətləndirmə.Holistik-latın sözü olub-ümumi, bütöv, tam deməkdir.

Uzunmüddətli qiymət. Yarım il boyunca.

Holistik qiymətləndirmə sxemi:

Meyarlar Və qruplar:	Müşahidə edir.	Fikrini dəqiq ifadə edir.	Öyrəndiyi yeni sözləri nitqində istifadə edir.	Əməkdaşlıq edir.	Nəticə
I-qrup
II-qrup
III-qrup
IV-qrup

Analitik qiymətləndirmə:

1.Analitik qiymətləndirmə, əsasən sorğular və testlər əsasında aparılır.

2. Şagirdin ayrı-ayrı fəaliyyət sahələri üzrə qiymətlərini müəyyənləşdirir.

3. Qiymətləndirmədə 4-5 ballıq şkaladan istifadə edilir.

4. Bu zaman şagirdlərin fəaliyyəti ardıcıl qiymətləndirliməklə, onların nailiyyətləri haqqında daha ətraflı informasiya verilir.

5. Bu qiymətləndirmə çox vaxt tələb edir.

Ana dili
aylar       fənn	oktyabr	noyabr	dekabr
Göstəricilər:	Şagirdlərin	Sayı:
Əla	5	6	8
Yaxşı	7	8	8
Orta	8	4	5
Zəif	4	6	3

Riyaziyyat:
aylar       fənn	oktyabr	noyabr	dekabr
Göstəricilər:	Şagirdlərin	Sayı:
Əla	8	6	4
Yaxşı	4	5	6
Orta	6	5	5
Zəif	2	4	1

Cədvələ nəzər yetirək. Oktayabr ayında 8 əla oxuyan şagird var.Noyabr ayında-6, dekabr ayında isə-4 əlaçı şagird göstərilir.Əlaçıların sayı azalıb, nəticədə yaxşı oxuyan şagirdlərin sayı artıb. Artıq-həyəcan təbili çalınır.... Müəllim, bu zəifləmənin səbəbini aydınlaşdırmalıdır.

Müəllim öz metoduna nəzər salmalıdır. Bəlkə, hansısa-iş forması, iş üsulu, və yaxud, səviyyədən artıq  standart düzgün seçilməyəib...... Bəlkə, müəllim-arxayınlaşıb..... Və yaxud, şagirdin ailə problemi var.... Bu zaman, valideynlər məktəbə dəvət olunur. (Mənim iş təcrübəmdə-belə bir hadisə olmuşdu. Əlaçı şagirdim geriləyirdi. Səbəbi -özümdə axtarırdım. Çünki, ailə -ziyalı, nümunəvi ailə idi. Amma, səbəbi tapa bilmirdim. Nəhayət, valideyni-ananı məktəbə dəvət etdim.Məlum oldu ki, ailə münaqişəsi zəminində, ata-ana ayrılır, boşanır. Uşaq da qalır nənənin ümidinə..... Nənə də nəzarət edə bilmir... sonra, problem aradan qaldırıldı. )

 Summativ Qiymətləndirmə:

Təhsilin hər hansı mərhələsində (tədris vahidinin, yarımilin və ilin sonunda) şagirdlərin əldə etdikləri nailiyyətlərin qiymətləndirilməsidir. Summativ qiymətləndirmə-məzmun standartlarının mənimsəmə səviyyəsinin etibarlı göstəricisidir.

                                      Tədris

                                      vahidi

Məzmun                      yarım il                            Summativ

standartı                                                               qiymət-mə.

                                       İl